Anemi ya da halk arasında bilinene adıyla kansızlık yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Kana rengini veren ve oksijen hücrelerinin taşınmasını sağlayan protein olan hemoglobin, kanda kırmızı kan hücreleri olan alyuvarlar tarafından taşınmaktadır. Birçok farklı anemi türü ise temelde hemoglobin proteinin normal seviyenin altına düşmesi ya da alyuvarlarıın sayısının azalması durumunda ortaya çıkmaktadır. 

Günümüzde sık karşılaşan bir sağlık sorunu olan aneminin birçok farklı türü bulunmaktadır. Anemi (kansızlık) nedir sorusuna da doğru yanıt vermek için anemi çeşitlerinin doğru belirlenmesi ve buna göre tanı ve tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekecektir. 

Anemi Çeşitleri Nelerdir?

Kanda bulunan hemoglobin proteinin normal düzeyin altında olması veya alyuvarların sayısının azalması durumunda anemi ortaya çıkmaktadır. Aneminin birçok çeşidi bulunmaktadır ve her bir çeşidinin organizmadaki etkisi farklıdır. Tüm anemilerde ortak nokta hipoksi yani dokulara yeterince oksijen gidememesidir. Anemi tedavi edilmediğinde vücutta birçok sorun ortaya çıkabilir ve bu durum yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkiler. 

Aneminin birçok farlı türü bulunur. Sonradan ortaya çıkabileceği gibi doğuştan da anemi görülebilir. Anemi çeşitleri arasında kısaca şunlar yer almaktadır:

• Orak Hücre Anemisi
• Aplastik Anemi 
• Hemolotik Anemi
• Pernisyöz Anemi
• Megaloblasyik Anemi

Anemi çeşitlerine göre tedavi yöntemleri ve belirtiler farklılık gösterebilir. Erken dönemden itibaren anemi çeşitleri tespit edilerek en doğru tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekecektir. 

Orak Hücre Anemisi Nedir?

Anemi bilindiği üzere sonradan olabileceği gibi doğuştan da gelebilir. Ortak hücre anemisi ise hem anne hem de babadan geçen kalıtsal bir kan bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Kırmızı kan hücreleri yuvarlak, esnek ve halka biçimindedir. Ortak hücre anemisi olan kişilerde ise bu hücreler orak şeklinde görülür ve esnekliğini kaybeder. 

Normal kan hücreleri kılcal damarların içinde geçiş yaparken, anormal kan hücreleri ise kılcal damarların içine saplanmaktadır. Bu durumda geçiş yapamadığı için çeşitli sorunlara yol açar. Zaman zaman hayati tehlikeye de yol açabilmektedir. Orak hücre anemisi kapsamında ortaya çıkan en yaygın belirtiler ise kemiklerde ağrı ya da karında günlerce veya haftalarca geçmeyen sürekli şiddetli ağrılardır. Halsizlik, solgunluk ve nefes darlığı da bu belirtilere eşlik etmektedir. 

Aplastik Anemi Nedir?

Aneminin önemli türlerinden biri olan aplastik anemi, kemik iliği yetmezliğine bağlı olarak gelişmektedir. Kemik iliğinde kan hücrelerinin üretilmediği durumlarda bu anemi türü ortaya çıkmaktadır. Hem beyaz hem de kırmızı kan hücrelerinin azalması ya da tamamen kaybolması durumunda hastanın hayati tehlikesi de ortaya çıkar. 

Anemi kansızlık hastalığı olarak birçok farklı şekilde ortaya çıkmaktadır. Aplastik anemi, kemik iliğinde yer alan hematopoetik kök hücrelerin az sayıda olması nedeniyle yeterli kan üretilmemesinden kaynaklanır. Bu rahatsızlığın temel belirtileri arasında ciltte kolay morarma, nefes darlığı, çarpıntı gibi şikayetler ön planda yer almaktadır.  

Hemolitik Anemi Nedir?

Hemolitik anemi, kırmızı kan hücrelerinin yıkımının üretiminden daha hızlı gerçekleştiği durumlarda ortaya çıkmaktadır. Periferik kanda kırmızı kan hücrelerinin zamanından önce yaşam sürelerinin kısalması ile ortaya çıkan bir kansızlık türü olarak tanımlanabilir. Hemolitik anemi kalıtsal olabileceği gibi farklı etkenlere bağlı olarak sonradan da gelişebilir. 

Hemolitik anemide vücut ortalamanın 6 ila 8 katı kadar daha fazla kan hücresi üretir, ancak hücrelerin tahrip edilmesi yeni üretilen kan hücrelerinden daha hızlı gelişmektedir. Bu nedenle hemoliz adı verilen kan hücresi yıkımı gerçekleşmektedir. Düşük alyuvar sayısı, nefes darlığı ve ayağa kalkınca baş dönmesi gibi temel belirtiler ortaya çıkmaktadır. 

Pernisyöz Anemi Nedir? 

Aneminin farklı bir türü olan pernisyöz anemi genelde B12 vitamini ile doğrudan alakalı olarak görülmektedir. Pernisyöz anemisi olan kişiler yiyeceklerden yeterli miktarda B12 vitamini alamazlar. Midede ise üretilen intrinsik faktör denen proteinlere sahip değildirler. Söz konusu protein eksiliği B12 vitamini eksikliğine neden olmaktadır. Bu kapsamda B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan pernisyöz anemi ortaya çıkmaktadır. 

Pernisyöz anemi aynı zamanda kötücül anemi, bir otoimmün anemi tipi olarak tanımlanmaktadır. Antikorlar intrinsik faktör ya da paryetal hücrelere karşı dönmektedir. B12 vitamini için gerekli olan intrinsik faktör nedeniyle B12 vitaminin emilimi hasar görmektedir. Mide bulantısı, kusma, yemek borusunda yanma hissi, karın şişliği gibi birçok belirti bu anemi tipinde ortaya çıkmaktadır. 

Megaloblastik Anemi Nedir?

B12 vitamini ve folik asidin bulunması gereken miktardan daha düşük olduğu durumlarda megaloblastik anemi oluşmaktadır. B12, folat eksikliği anemisi veya makrositik anemi olarak da tanımlanabilir. Diğer birçok anemi türü ile benzer belirtirler göstermektedir. Hastalarda halsizlik, unutkanlık ve his kusuru gibi çeşitli nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir. 

Anemi Neden Olur?

Anemi doğuştan veya sonradan meydana gelebilen bir sağlık sorunudur. Bu nedenle anemi nedenleri farklı başlıklar altında incelenebilir. Doğuştan olmayan ve yetişkinlikte ortaya çıkan anemi üç temel önemli nedene sahiptir. Demir eksikliği, B12 vitamini eksikliği ve folik asit eksikliği başlıca nedenleridir. 

Doğumsal olarak ortaya çıkan anemiler ise genelde genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Akdeniz anemisi (talasemi) ve ortak hücre anemi türleri buna örnektir. Anemiye neden olan başlıca faktörler şöyle özetlenebilir:

• Emilimin yetersiz olması 
• Demir eksikliği,
• Folik asit eksikliği,
• B12 vitamin eksikliği,
• Kronik hastalıklar vb. 
• Yetersiz beslenme

Aneminin birçok farklı türü bulunur. Bu anemi türleri doğuştan ya da sonradan meydana gelebileceği gibi birçok nedene bağlı olarak da ortaya çıkabilir.  

Anemi Belirtileri Nelerdir?

Aneminin tek bir belirtisi yoktur. Hem anemi türlerine göre hem de hastaya göre bu belirtiler farklılık gösterebilir. Yaygın olarak görülen anemi belirtileri ise şunlardır:

• Halsizlik, yorgunluk,
• Baş dönmesi,
• Yüz, göz çevresi ve tırnaklarda solgunluk,
• Çarpıntı,
• Hafıza zayıflığı, unutkanlık,
• Kulak çınlaması,
• Saç dökülmesi,
• Nefes darlığı,
• Dudak çatlaması,
• Göz kararması,
• Üşüme,
• Erken yorulma,
• Huzursuz bacak sendromu,
• Konsantrasyon eksikliği vb. 

Anemi türlerine göre söz konusu belirtilerin çeşitliliği ve şiddeti de değişmektedir. Yaygın olarak görülen bu tür belirtilerin ortaya çıkmasının hemen ardından en kısa sürede uzman bir hekime başvurulması ve tedaviye başlanması önem arz eder. 

Anemi Kimlerde Görülür? 

Anemi doğuştan ya da sonradan görülebilir. Bu nedenle zaman içinde her yaş grubu ve cinsiyette görülmesi mümkündür. Anemi herkeste görülebilen bir rahatsızlık olsa da bazı kişiler risk grubu içinde yer almaktadır. Kadınlarda daha sık görülme nedeni adet döneminde olmaları ve doğumda kan kaybı yaşamaları etkili bir unsurdur. Özellikle adet kanaması çok olan veya rahimde tümör görülen kadınlarda anemi yaygın olarak görülmektedir. 

Kadınlarda genelde demir depoları daha az olması nedeniyle kadınların yüksek risk grubu içinde oldukları görülmektedir. Gebe, emziren ve adet dönemindeki kadınlarda anemi sık ortaya çıkar. Öte yandan yeterli ve sağlıklı beslenmeyen kişilerde de anemi görülebilir. 

Anemi Riskleri Nelerdir?

Kansızlık ya da diğer adıyla anemi birçok soruna yol açabilir. Erken dönemde teşhis ve tedavi edilmediğinde çok ciddi sağlık sorunları görülebilmektedir. Vücuda yeterli miktarda oksijen girmediği için tüm organlar zorlanmaya başlayacaktır. Anemi nedeniyle iç organlar oksijen yetersizliğine bağlı olarak zorlanır. Bunun bir sonucu olarak vücutta ağrılara, duygu durum bozukluklarına ve unutkanlık gibi nedenlere yol açar. 

Anemi zaman zaman bazı hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bu tür kronik rahatsızlıklar sonucu da anemiye de bağlı olarak farklı risklerden söz etmek mümkündür. Bazı anemi türlerinde hayati tehlike de bulunmaktadır. Vaktinde tedavi edilmesi bu yönüyle önemlidir.  

Anemi Tanısı Nasıl Konulur?

Aneminin teşhis edilmesi için başta kansızlıkla ilişkilendirilen ilk belirtilerin ortaya çıkması gerekecektir. Doktor tarafından ilk olarak tanı için hastaların tıbbi öyküsü dinlenir. Sonrasında aile öyküsüne de bakılarak riskler değerlendirilir. Fizik muayene sonrasında çeşitli tahlil ve tetkikler yapılarak kesin sonuca ulaşılabilir. 

Fiziki muayene kapsamında hastaların kalp atış hızları dinlenir, soluk alıp verme fonksiyonları kontrol edilir. Ayrıca dalak ve karaciğerde şişme olup olmadığı kontrol edilir. Kan testleri anemi tespitinde en önemli rolü üstlenmektedir. Bu kapsamda tam kan sayımı yapılır. Tam kan sayımında hematokrit, hemoglobin ile alyuvar, akyuvar ve plateletlerin sayısı kontrol edilir. Tam kan sayımının yeterli olmadığı durumlarda ise hemoglobin elektroforezi, retikülosit sayımı gibi farklı testler de istenebilir.  

Anemi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kansızlık (anemi) teşhisi konulan hastalara anemi türüne göre farklı tedaviler uygulanır. Türüne, seyrine ve şiddetine göre anemi tedavisi uygulanmaktadır. Anemi tedavisinde temel hedef ise kansızlığa neden olan durumun ortadan kaldırılması olacaktır. 

Tedavi kapsamında demir ve folik asit eksikliği nedeniyle görülen anemilerde doktor tarafından yeşil ağırlıklı sebze ve meyvelerin tüketimi tavsiye edilecek. B12 vitamin takviyeleri kısa vadede etkili olsa da burada vücutta emilimin yeterli düzeyde olması B12 vitaminini doğal kaynaklardan alabilmenizi sağlayacaktır. Örneğin kırmızı et yeşil sebzeler ile birlikte 1:2 oranında tüketildiğinde B12 vitamini kaynağıdır. Burada emilim mekanizmasının vücutta iyi çalışıyor olması önemlidir. Anemiye sebep olan faktörlerin iyileştirilmesi kalıcı çözüm sağlayacaktır.

Anemi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Aneminin tedavi edilmediği durumlarda hayati tehlikeler ortaya çıkabilir. Bu durum hastaların sahip olduğu anemi türüne göre değişecektir. Tedavi edilmediğinde vücut, hipoksi olarak tanımlanan oksijen yetersizliği sorunu yaşar. Bu sorun dokulara gitmesi gereken oksijenin organlara iletilmemesi nedeniyle organların zorlanmasına neden olacaktır. Demir eksikliğine bağlı bir anemide ise uygun tedavi yapılmadığında zorlanmaya bağlı olarak kalp büyük ve kalp yetmezliği sorunu ortaya çıkabilir. 

Kansızlık belirtilerinin ortaya çıktığı ilk andan itibaren tanı konulması ve tedavinin yapılması gerekecektir. Tedavi edilmediğinde anemi çok ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Hayati tehlikeye de neden olabilen anemi sorunlarının tedavisine en kısa sürede başlaması gerekir. Bu nedenle anemi belirtileri görülen kişilerin en kısa sürede uzman bir hekime başvurmaları gerekecektir.  

Anemi Kanser Yapar Mı?

Tedavi edilmediğinde kansızlık birçok farklı soruna yol açmaktadır. Anemi doğuştan ya da sonradan farklı nedenlere bağlı olarak farklı tiplerde ortaya çıkabilir. Çeşitli kronik rahatsızlıklar da anemiye neden olmaktadır. Demir, B12 vitaminleri, folik asit, çinko ve bakır eksikliklerinden kaynaklı olarak gelişen anemi, ülserden kansere kadar birçok hastalığı tetikleyebilir. 

Anemi zaman içinde farklı hastalıklara neden olabileceği için ilk aşamadan itibaren tedaviye başvurulması gerekecektir. Günümüzde yaygın olarak görülen bir rahatsızlık olan aneminin tedavisinde anemi türüne göre farklı yöntemler uygulanmaktadır. 

Anemi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Tıpta anemi olarak tanımlanan kansızlık için hastanelerin iç hastalıkları bölümüne gidilmesi gerekecektir. Ayrıca hemotoloji bölümleri de kan, kan oluşturan organlar ve kan hastalıklarını incelemektedir. Kansızlık ile ilgili belirtilerin ortaya çıkması halinde dahiliye bölümlerine başvurarak teşhis konulmasını isteyebilirsiniz. 

Anemiye İyi Gelen Tıbbi bitkiler

Kansızlığın yol açtığı diğer belirtiler arasında diş eti kanaması, vücutta morarma da vardır. Günlük hayatı olumsuz etkileyen anemiye iyi gelen tıbbi bitkiler ile hastalığın sebeplerinin iyileştirilmesi mümkündür. Özellikle Folik asit, B12 Vitamini ve demir eksikliği durumlarında görülen kansızlık tablolarında tıbbi bitkilerden faydalanabilirsiniz. Nedenleri iyileşetirdiğinizde kansızlık sorununu gidermek mümkündür. Günlük hayatı olumsuz etkileyen bu rahatsızlıktan kurtulmak için önereceğimiz tıbbi bitkileri kullanabilirsiniz. 

• Keçiboynuzu içerisinde E vitamini bulunan bu bitki geleneksel tıpta kansızlık için binlerce yıldır kullanılmaktadır. Hemoglobin ve alyuvarların eksikliğini gidermekte etkili bir tıbbi bitkidir. 
• Hünnap bitkisi özellikle kemik iliğine bağlı gelişen alyuvar ve akyuvar eksikliği ile kendini gösteren anemi tablolarında kullanılan bir tıbbi bitkidir. Geleneksel çin tıbbında da yaygın kullanım alanına sahip bitkinin extraktlarının kan hücresi üretimini desteklediği gösterilmiştir.
• Kuşburnu B12 vitamin eksikliğinde ve B grubu vitamin eksikliği sebebiyle oluşan kansızlık tablolarında etkili bir bitkidir. 
• Isırgan otu ise folik asit eksikliği ve B12 vitamin eksikliği ile ortaya çıkan megaloblastik anemide çok büyük katkılar sağlamaktadır. Aynı zamanda ISırgan önemli bir demir kaynağıdır. Kanın temizlenmesinde rolü vardır.
• Aslan pençesi ise fazla kanamaya bağlı görülen anemilerin giderilmesinde etkilidir. Özellikle adet döneminde bayanların kullanması kansızlık sorunlarının ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır.
• Kan değerlerinde düşüş olanlar, bu tıbbi bitkileri kullanarak normal değerlere ulaşma sürecini daha kolay hale getirebilir. Bu sayede kansızlığa bağlı gelişen halsizlik, üşüme, kolay yorulma gibi belirtiler de ortadan kaldırılır.