Hardal Tohumunun Faydaları Nelerdir?

Hardal, M.Ö. 3.000 yıllarına dayanan Sanskrit kayıtlarında görülen en eski baharatlar arasında yer alır ve tarımı yapılan ilk ürünlerden biridir. Başlangıçta hardal çeşni olarak kullanılmıştır ve kelime Latince mustumdan türetilmiştir. Romalılar et ve balıkları sıklıkla hardal ile baharatlamış ve Avrupa’nın her yerine hardal kullanımını yaymışlardır. Çeşni olarak kullanımının yanı sıra M.Ö. 530 yılında Pythagoras’ın akrep ısırıklarına çare olarak önermesi ile hardalın tıbbi değeri erken fark edilmiştir. Hatta Mısır’da kralları gömmek için hardal tohumları kullanılmıştır. 

Çeşni olarak üç tür hardal tohumu yaygın bir şekilde kullanılır: 

  • Soluk sarı veya beyaz hardal (Sinapsis alba syn. Brassica hirta Moench veya Brassica alba)
  • Kahverengi veya doğu hardalı (Brassica juncea)
  • Siyah veya koyu kahverengi hardal (Brassica nigra)

Sarı Hardal tohumu

Sarı Hardal Tohumu Nedir?

Brassica alba tek yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları saplı ve her iki tarafı tüylüdür. Çiçekleri küçük, sarı, dört yapraklı, haç şeklindedir. Meyveleri tüylü, yuvarlak ve salkım halinde yayılan baklalar şeklindedir. Tohumları yuvarlak ve sarımsıdır. Sarı hardal tohumu kokusuzdur. Sabit yağ,  müsilaj ve sinalbin denilen kükürtlü bir glikozit içerir.

Kahverengi Hardal Tohumu Nedir?

Tek yıllık, otsu, dik ve çok dallı bir bitkidir. Çiçekleri küçük ve parlak sarı renklidir. Tohumları küçüktür ve %35 oranında yağ içerir. 

Kahverengi hardal  (Brassica juncea) iki çeşitten oluşur:

  • Oryantal: Çoğunlukla Çinliler tarafından kullanılır.
  • Kahverengi: Hintliler tarafından kullanılır daha koyu renkli ve etkilidir.

Siyah/Kara Hardal Nedir?

Siyah hardal (Brassica nigra); yaklaşık 1 m yüksekliğe kadar büyüyen, tek yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları saplı ve koyu yeşil tüylüdür. Çiçekleri küçük, parlak sarı, dört yapraklı haç şeklindedir. Meyvesi dörtgen ve ince gaga şeklindedir. Tohumları küçük, kırmızı-kahverengi ila siyah renktedir.

Yapısında sabit yağ,  müsilaj ve sinigrin isimli bir glikozit bulunur. Faydaları bu bileşiklerden ileri gelir.

Siyah ve Sarı Hardalın Faydaları Nelerdir?

  • İdrar söktürücü özelliktedir.
  • Kusturucu etkileri bulunmaktadır.
  • Sindirim sistemini uyarır.
  • Hardal; kafa rahatsızlıklarında, nevraljide ve spazmlarda kanı yüzeye çekerek tıkanıklığı giderir.
  • Hardal yakısı; artrit, romatizma gibi birçok rahatsızlığın tedavisi için haricen kullanılmaktadır.

Hardal tohumunun faydaları

Hardalın Geleneksel Tıpta Kullanımı Nelerdir?

Eski Yunanlılar hardalı ilk olarak akrep ve yılan ısırıklarına karşı panzehir olması amacıyla kullanmışlardır. Ayrıca kan dolaşımını uyarmak, soğuk ayakları ısıtmak, sert kasları gevşetmek, artrit ve romatizmayı tedavi etmek için hardal bitkisinden faydalanmışlardır.

Anadolu Tıbbında Kullanım Amaçları

  • Yüksek kükürt içeriği nedeniyle cilt hastalıklarını tedavi eder. 
  • Tükürük ve mide sularının akışını uyarır ve iştahı artırır.
  • Müshil olarak kullanılır.
  • Astım tedavisinde etkilidir.
  • Kusmayı tetiklemek için etkilidir.
  • Öksürüğü hafifletir.

Ayurveda’da Kullanım Amaçları

  • Tohumları kaşıntılı cilt hastalıklarında faydalıdır.
  • İç organ hastalıklarında faydalıdır.
  • Solucan enfeksiyonunda faydalıdır.
  • Hardal yağı stimüle edicidir, keskindir ve sindirimi artırır. 

Hardal tohumu sinir sistemi hastalıklarında özellikle de felçte merhem veya masaj olarak kullanılan birçok Ayurvedik ilaçlı yağın önemli bir bileşenidir. Fakat aşırı yağ kullanımı erkeklerde iktidarsızlığa neden olur.

Hardal Tohumu Nasıl Kullanılır?

Siyah hardal tohumu nasıl kullanılır?

  • Nadiren iştah acıcı olarak kullanılır.
  • Dâhilen iştah açıcı olarak kullanılır.
  • Haricen hardal lapası, hardal yakısı veya hardal banyosu şeklinde, kanı cilde toplamak ve ağrı kesmek için kullanılır. 

Toz: Dâhilen günde birkaç defa 0.50-0.10 gram hap halinde alınır. Daha yüksek miktarlar sindirim sistemini tahriş ederek tehlikeli zehirlenmelere sebep olur.

Hardal banyosu: 25-50 gram hardal tohumu tozu, bir tülbent içinde, 5 litre ılık su içine konur ve bu su ile ayaklar banyo yapılır. Ayaklarda kızartı meydana gelince banyoya son verilir. 

Hardal lapası: Önce cilt üzerine keten tohumu lapası konur, üzerine hardal tohumu tozu serpilir ve sarılır. 

Hardal yakısı: Yakı cilt üzerine yapıştırılır. Hardal yakısı ve lapası cilt üzerinde 10-15 dakikadan fazla (kızarıklık meydana gelinceye kadar) tutulmamalıdır. Unutularak uzun zaman cilt üzerinde kalır ise deride yaralar meydana getirir.

 

Sarı/Beyaz Hardal Tohumu Nasıl Kullanılır?

Tedaviden ziyade sofra hardalı yapımında kullanılmaktadır.

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel ATASEVEN

Kaynakça 

Thomas, J., Kuruvilla, K. M., & Hrideek, T. K. (2012). Mustard. In Handbook of herbs and spices (pp. 388-398). Woodhead Publishing.

Grygier, A. (2023). Mustard seeds as a bioactive component of food. Food Reviews International39(7), 4088-4101.

Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi: geçmişte ve bugün. Nobel Tıp Kitabevleri.

Show CommentsClose Comments

Leave a comment