İnsanoğlu yaşamı boyunca birçok dönem geçirir. Bu dönemler kadın ve erkekte farklı olmakla beraber; bebeklik, çocukluk, yaşlılık gibi belli aynı süreçleri de barındırmaktadır. 

Özellikle kadınların yaşamlarını etkileyen dönemler arasında ergenlikte başlayan regl süreci ve orta yaş itibarıyla gelen menopoz süreci yer alır. Hormonal anlamda kadınların vücutlarında değişim gerçekleştiren bu dönemler fizyolojik ve psikolojik etkiler de oluşturmaktadır.

Menopoz regl döngüsünün sona erdiği dönemin adıdır. Kadının yumurtalıklarında bulunan folikül miktarının azalması ile beraber östrojen üretilmesi de azalır ve regl döngüsü son erer. Bu döngünün sona ermesi demek üreme kabiliyetinin de son bulması anlamına gelmektedir. 

Menopoz doğal bir süreçtir. Doğal hayatın bir sonucudur. Dünya Sağlık Örgütü bu durumu yumurtalık faaliyetlerinin kesilmesi ve regl döngüsünün kalıcı olarak son bulması şeklinde açıklar. İstatistiklere göre Türkiye’de menopoza girme yaşı 46-49 iken dünyada 50-52 yaştır.

Bir kadının tamamen menopoza girdiğini söyleyebilmek için 12 ay boyunca başka herhangi bir nedene bağlı olmadan regl döngüsünün devam etmemesi, kanamalarının kesilmiş olması gerekmektedir. Elbette ki bu sonucu en net şekilde kişinin hekimi verecektir. 

Menopozun Dönemleri Var Mıdır?

Menopoz premenopoz, menopoz, postmenopoz olmak üzere üç döneme ayrılır:

Premenopoz: Menopoz dönemine tamamen girilmeden önce belirtileri başlar ve bu belirtiler başlı başına bir süreçtir. Yumurtalıklarda folikül etkinliği yavaşlamaya başlar, regl döngüsü düzensizleşir. 

Menopoz: Menopoz kavramı aslında en net olarak kadının son kez regl kanaması görmesi demektir. Ardından yaşanan süreç postmenopoz olarak adlandırılır. 

Postmenopoz: Menopoz görüldükten sonra yaklaşık 8 yıl süren, yaşlılık dönemine kadar devam eden süreçtir. 12 ay ve daha fazla regl kanamasının kesilmesi demek kadının postmenopoz dönemine girmiş olması demektir. 

Erken Menopoz Nedir?

Kadının regl döneminin başlaması da menopoz dönemine girmesi de belli yaş aralıklarında olmalıdır. Kişilere göre birkaç yıl fark olabildiği gibi genel itibarıyla menopoz 45 yaşından sonra başlar. Şayet 45 yaşından önce menopoz gerçekleşir, kadın 12 ay ve daha fazla süre boyunca regl kanaması görmezse erken menopoza girmiş demektir. 

Erken menopoz, hem bu sürecin insan vücudunda oluşturduğu sıkıntılar sebebiyle hem de doğurganlığın tamamen bitmesi sebebiyle bir problemdir. Özellikle kişinin ailesinde erken menopoz söz konusu ise sağlık muayenelerini rutin bir şekilde yaptırmalı ve kontrollü davranmalıdır. Fakat ailede bu durum olmasa dahi her kadının belli periyodlarla bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına görünmeleri ve rutin kontrolleri yaptırmaları gerekmektedir. 

Psikolojik ve çevresel faktörler erken menopoza sebep olabilir. Şayet kişiyi etkileyen sebep teşhis edilir ve bu problem ortadan kaldırılabilirse menopoz dönemi geciktirilebilir. Bu süreçte beslenmeye dikkat ederek ve hacamat uygulaması yaptırarak erken menopoz önlenebilir ve menopoz şikâyetleri giderilebilir.

 

Menopoz Belirtileri ve Şikâyetleri Nelerdir?

Menopoz dönemi kadınları hem fizyolojik hem de psikolojik olarak etkilemektedir. Öncesi ve sonrası olan bir dönem olduğu için kadınların yaşamını büyük ölçüde etkilemektedir. Söz konusu şikâyetler şunlardır:

• Regl düzeninde değişiklik, kanamanın azalması, kanamanın durması
• Ateş basması, gece terlemeleri
• Duygusallaşma, duygu durumlarında değişiklik, kaygı ve endişenin artması
• Sıklıkla idrara çıkma
• Yorgunluk hissi, unutkanlık
• Kilo alma
• Çarpıntı
• Baş ağrısı
• Ciltte, özellikle vajinada kuruluk ve tahriş
• Ağız kuruluğu, diş eti hastalıkları ve ağızda oluşan kötü koku
• Uyku süresinin kısalması
• Saçların incelmesi ve dökülmesi
• Kabızlık ve basur
• Reflü
• Safra taşı
• Kemik erimesi
• Cinsel isteksizlik

Menopoz Ateş Basması Nedir?

Sıcak/ateş basması menopoz dönemindeki kadınlarda en sık görülen belirtidir. Östrojen hormonu düştüğü için vücudu sıcak basar ve genelde yüzde, vücudun üst bölümlerinde hissedilir. 

Tüm kadınlar menopoz dönemine gireceğini bilir fakat birçoğu bu süreçte ne yapması gerektiğini ve yaşamını oldukça etkileyen semptomlarına karşı ne yapması gerektiğini bilmemektedir. 

Menopozda Ateş Basması Ne Kadar Sürer?

Sıcak basmaları premenopoz döneminde, son regl görülmeden birkaç yıl önce başlayabilir. Menopoz başlangıcı itibarıyla 4 yıla kadar bu şikâyet devam edebilmektedir. Bu süre kişilere göre uzayabilmektedir. 

 

Menopozda Ateş Basmasına Karşı Halk Arasında Belirlenen Yöntemler

Yapılan çalışmalar kadınların sıcak basmasına karşı baş etme yöntemlerini şöyle listeler:

• Soğuk duş alma 
• Pencereleri açma 
• İnce giyinme 
• Yürüyüş 
• Ev işi yapma 
• Torunlarla vakit geçirme 
• Doktora gitme 
• Depresyon ilacı kullanma 
• Bitki çayları içme (1)

Menopoz Ateş Basması ve Terleme Tedavisi

Terlemeler, ateş basmaları gün içinde de epey rahatsız eden şikâyetler olmakla beraber en çok gece uykularını etkilemektedir. Bu terleme şikâyetlerinin azalması adına uygulanacak yöntemlerden bazıları şunlardır:

• Kahve ve çay tüketimini azaltmak.
• Alkol ve sigaradan uzak durmak.
• Sıcak olan ortamlarda uzun süre bulunmamak.
• Sağlığı etkilemeyecek şekilde klima yahut vantilatör kullanmak.
• Soğuk içecekler tercih etmek, bolca su içmek.
• İnce, pamuklu kumaşlarda giysiler giymek.
• Aşırı kilolardan kurtulmak.

Menopoz Ateş Basmasına Hangi Bitki İyi Gelir?

Menopoz dönemi hekim kontrolünde ilerlemesi gereken bir süreçtir. Bu süreçte hekim doğru tedavi yöntemini belirleyecektir. Tedaviler için menopozda ateş basmasını baskılamak adına ilaç kullanımı söz konusu olsa da bizler koruyucu hekimlik adına bitkisel tedavi yöntemlerini de tavsiye etmekteyiz.

Menopoz döneminde genel olarak görülen şikâyetleri gidermek, ateş basmalarını dindirebilmek adına kullanılabilecek bitkiler şunlardır:

• Civan perçemi
• Orijinal sahlep
• Çemen
• Burçak tohumu
• Lahana (Tiroid problemi olmayanlar için)
• Hünnap 
• Kuşburnu
• Hayıt tohumu

 

Özellikle civan perçemi kadın sağlığı için oldukça önemli bir bitkidir. Bu dönemdeki şikâyetlerin azalması için civan perçemi kullanımına özen gösterebilirsiniz.  

• 1 litre kaynamış suya 1 tatlı kaşığı (bir tutam) civan perçemi ekleyip 5 dakika demlenmesini bekler ardından o gün içinde tüketirseniz şikâyetlerin dinmesinde yardımcı olacaktır. Bu kürün içine 1 tatlı kaşığı hayıt tohumu da ekleyebilirsiniz. 

 

Hazırlayan: Genel Yayın Koordinatörü Erva AYDIN

KAYNAKÇA

1. POLAT F, GEÇİCİ F. Menopoz Dönemindeki Kadınların Gözüyle Menopoz: Nitel Bir Araştırma Örneği. TJFMPC. 2021;15(4):809-17.
2. TNSA 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK 2019, Ankara, Türkiye.