Panik Atak Nedir?

Psikolojik rahatsızlıklar tıpkı fiziksel hastalıklar gibi çok çeşitlidir. Oluşum sebepleri, ortaya çıkan semptomları ve insanda bıraktıkları etkiler sebebiyle birbirlerinde ayrılırlar. Dr. Muammer Yıldız psikolojik hastalıkları “nefs-beden” başlığı altında değerlendirmektedir. Nefsin hastalıkları arasında anksiyete, stres, kaygı ve benzeri rahatsızlıklar vardır. Sözü edilen nefs hastalıklarından biri de panik ataktır.

Panik atak, özünde bir tepkidir. Kaygılı, stres seviyesi yüksek bireylerde yahut bu seviyeleri yükseltecek hadiseler yaşayan kimselerde görülebilir. Panik atak, herkesin yaşayabileceği bir durumken sık sık yaşanması kişide panik bozukluk olduğunu göstermektedir. 

Panik atak geçiren kimseler kalp çarpıntısı, hızlıca nefes alıp verme (nefes darlığı), göğüs ve kalp sıkışması, baş dönmesi, terleme ve mide bulantısı yaşarlar. Bu durumda kişiler ölecek gibi hissedebilir. Fakat fiziksel olarak hissettikleri semptomlara yönelik bir hastalık söz konusu değildir. Örneğin kesinlikle bir tansiyon problemi ya da kalpte ritim bozukluğu yaşadıklarını düşünür ve inanabilirler. Ancak bu hastalıkların semptomları gibi görülen şikâyetler panik atak esnasında görülse de hastalıklarla bir bağlantısı yoktur. 

Panik atak, her zaman stres anında, kaygının arttığı olayların içinde yaşanmaz. Bazen bir televizyon karşısında otururken, bazen sevdiklerinizle beraber eğlendiğiniz bir anda, herhangi bir tehlikenin sizi tehdit etmediği anlarda da panik atak yaşanabilir. Elbette bu tepki daha evvel yaşanan başka durumların, travmaların ve streslerin bir sonucudur, onlardan bağımsız değildir. Burada kastedilen şey panik atak şikâyetlerinin zamansız olduğudur. Bazen büyük bir kriz anında sakinliğinizi koruyabilir aradan zaman geçtikten sonra belli dakikalarda atak geçirebilirsiniz. Hiçbir atak sebepsiz değildir. “Şu an beni strese sokacak hiçbir şey yok, niçin atak geçiriyorum” diye düşünebilirsiniz. Hatta bu sebeple yaşadıklarınızın fiziksel hastalıklarla ilgisi olduğuna inanabilirsiniz. Ancak bahsedildiği gibi panik atağı kriz durumlarından çok uzakta da yaşamanız mümkündür. 

Panik atak ruhsal problemlerin bir tepkisidir. Ve bu tepki elbette aşağıda yatan sağlıksız durumların bir tepkisidir. Ancak panik atak yaşamak aslında sağlıklı bir durumdur. Vücudun bir şeylerin ters gittiğine dair uyarısıdır. Vücut burada insana adeta “kendini sıkıyorsun, zor dönemlerden geçiyorsun, içine atıyorsun ve doluyorsun” demektedir. Vücudun bu sinyalini doğru okumak iyileşmenin ilk adımlarından biridir. 

Farkındalık tüm ruhsal problemlerde ilk ve en önemli adımdır. Fakat farkında olmak iyileşme sağlamak için yeterli değildir. Psikolojik hastalıklar da tıpkı fizyolojik hastalıklar gibi tedavi bekler ve bu tedavi zaman alır. 

Panik Atak Sebepleri Nelerdir?

• Duyguları ve acıları bastırmak,
• Yaşanan küçük büyük travmalar,
• Anksiyete,
• Özgüven eksikliği, toplumdan ve yakınlardan yabancı kalmak,
• Duyguları ve düşünceleri ifade edememek,
• Depresyon,
• Türlü fobiler: Yükseklik korkusu, kapalı alanda kalma korkusu, hayvanlar tarafından zarar görme, uçak ve tren gibi yolculuk araçlarına karşı korku,
• Ailede bu ve benzer ruhsal problem yaşanmış olması,
• Cinsel saldırı,
• Alkol ve sigara tüketimi,
• Büyük, kronik ve uzun süren fiziksel hastalıklar.

Panik Atak Şikâyetleri Nelerdir?

Panik atak belirtileri şunlardır: 

• Derin derin nefes alma isteği, nefes darlığı ve boğuluyormuş gibi hissetmek,
• Göğüs sıkışması,
• Kalp spazmı, ritim bozukluğu gibi kalp krizini andıran hisler,
• Kalpte çarpıntı,
• El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma ve kasılma,
• Baş dönmesi,
• Mide bulantısı, baygınlık,
• Ölüm korkusu,
• Tüm duyguların yoğunlaşması ve karamsar düşüncelere kapılmak. Hatta gerçek dışı duygular yaşamak,
• Kontrolü sağlayamadığını düşünmek,
• Terleme, titreme,
• Ağız kuruluğu,
• Kas gerginliği.
• Olumsuz düşünceler, her an kötü bir şeyin yaşanabilme korkusu ve bu tür korkuların zihni devamlı meşgul etmesi de panik atak belirtileridir. Örneğin merdivenden çıkarken oradan düşeceğini hayal etmek, bulunmadığınız ortamdaki insanların başına kötü bir şey gelebileceğini düşünmek, kendinin yahut sevdiği birinin talihsiz bir şey yaşayacağına inanmak kişinin kaygılı bir birey olduğunun göstergesi ve panik atak belirtileridir. 
• Bazı uyku bozukluklarının da sebebi panik atak olabilmektedir. 

Panik Atak Nasıl Teşhis Edilir?

Panik atak yaşayan insanlar yüksek oranda devamlı hastaneye hatta acile gidebilirler. Bazı ağır hastalıklar ve tedavi süreçleri panik atağı tetikleyebilse de kişinin panik atak yaşaması için başka herhangi bir hastalık taşımasına gerek yoktur. Yaşanan şikâyetlerin net bir şekilde panik atak olup olmadığının da anlaşılabilmesi için tam bir sağlık taramasına ihtiyaç vardır. 

Kişinin sağlık geçmişine bakılır, ailedeki genetik hastalıklar kontrol edilir. Kan, tiroid, solunum fonksiyon testleri ile beraber EKG ile de kalbe bakılır ve semptomların hastalıklarla ilgisi olup olmadığı görülür.

Sözü edilen testlerin ve sağlık muayenesinin ardından uzman bir psikolog ile görüşülmesi gerekir. Sağlık taramaları ve psikoterapi aracılığıyla kişideki problemin panik atak olup olmadığı anlaşılacaktır.

Panik Atak Nasıl İyileşir?

Panik atak psikolojik bir hastalıktır. Ömür boyu devam edebilir. Bir çeşit tepki olduğu için kişinin terapi görmesi ve hayatta yaşadıklarıyla, daha önce yaşanmış olanlarla nasıl baş edeceğini öğrenmesi panik atak sayılarını azaltabilir ve hatta zamanla panik atağı da kolaylıkla atlatmasını sağlayabilmektedir.

Panik atak psikolojik bir hastalık olduğu için elbette çaresi de psikoterapidir. Burada uzman bir psikoloğun tedavisine ihtiyaç vardır. Ruhsal problemler kişiye özgüdür. Haliyle tedavisi de kişiye özel belirlenmelidir. Hiçbir ruhsal hastalık için “tek reçete” söz konusu değildir. Panik atağın tedavi süresi ve bu tedavide uygulanan metotlar kişinin kendisine bağlıdır. Her iyileşme hastanın kendisi ile yakından alakalıdır. Bu hastalığın tedavisi için de belli bir süre biçmek doğru değildir. 

Terapist, panik atak yaşayan kimseye doğru tedavi yöntemini belirleyecektir fakat panik atak esnasında yapılması fayda sağlayan başlıca maddeleri şöyle sıralayabiliriz:

• Panik atak geçirdiğinizi fark edin:

Panik atak halinde kişi fiziksel bir hastalık yaşadığına ve hatta bu durumun onu öldüreceğine inanır. Ölüm korkusu arttığından atağın şiddeti ve süresi de artabilir. Kişinin bu durumda öncelikli olarak bir panik atak geçirdiğini kabul etmesi gerekir. O anın içinde de duygular bastırılmamalı ve görmezden gelerek iyi hissediyormuş gibi davranılmamalıdır. 

Panik atak yaşayan kişi: “Şu an kötü hissediyorum, bir sıkıntının içindeyim, iyi değilim fakat fiziksel bir problemim yok. Ölmeyeceğim ve bunu halledebilirim” gibi telkinlerle hem durumun varlığını kabul edip hem de duygusal olarak kötü hislerin arasında kaybolmamayı sağlayabilir. 

• Nefes egzersizi yapın:

Panik atak esnasında nefes kontrolden çıkıyormuş gibi hissedilebilir. Nefes darlığı hissetmek ölüm korkusunu daha da tetiklemektedir. Fakat kişi aslında fiziksel olarak bir nefes darlığı çekmez. Burada ilk maddede olduğu gibi “her şeyin aslında yolunda olduğu, nefes alıp verdiği ve ölmeyeceği” telkinleri kişinin kendisi ya da çevresindeki biri tarafından yapılabilir. Buna ek olarak bir kese kağıdı ya da poşetin içine nefes alıp verebilir ve nefes kontrolü sağlayabilir.

• Gözlerinizi kapatın, mümkünse uzanın:

Çevredeki uyaranlar panik atağı tetiklemektedir. Bu uyaranlara karşı kişi gözünü kapatabilir hatta vücudun rahatlaması için uzanabilir. Bu vücudun da sakinlik kazanmasında yardımcı olacaktır.

• Hayal edin:

Panik atak kişinin o an içinde bulunduğu duyguya ve duruma verdiği tepkidir. Uyaran etki ortadan kalkarsa atak da geçecektir. Bunun için kişi gözlerini kapatarak (açık da olabilir) hayal kurabilir. Ya kendisini çok huzurlu hissettiği bir ana dönerek ya da çok huzurlu hissedeceğine inandığı bir anı hayal ederek sakinleşme sağlayabilir. Bu, en büyük belirti olan nefesin kontrolden çıkmasını da giderecektir. 

Ruhsal Rahatsızlıklar İçin Bitkisel Öneriler

Panik atak gibi türlü psikolojik hastalıklar için uygun görüldüğü takdirde ilaç kullanımına başlanabilir. Bu kişinin içinde olduğu hastalığın derecesi ile ilgilidir ve yalnızca bir uzman tarafından reçete edilebilir.

Bitkilerin bazıları insan üzerinde sakinleştirici, rahatlatıcı etkilere sahip olduğu için doktorlar bu bitkilerin kullanılmasını, onlardan elde edilen çayların tüketilmesini önermektedir. 

Dr. Muammer Yıldız’ın moral, enerji ve sakinlik veren bitki önerileri şunlardır:

Moral Artıran Bitkiler

Kadın: Civan perçemi, kantaron, hayıt

Erkek: Çobançantası, ısırgan tohumu, karabaş otu

 

Enerji Veren Bitkiler

Kadın: Aslanpençesi, tere tohumu, hayıt tohumu

Erkek: Ginseng, günlük sakızı, ısırgan tohumu

 

Sakinleştirici Bitkiler

Kadın: Melisa, kantaron, lavanta

Erkek: Çobançantası, karabaş otu, limon otu yaprağı

Hazırlayan: Genel Yayın Koordinatörü Erva AYDIN