Balık yağı, omega-3 yağ asitlerinin en zengin kaynağıdır. Vücudunuzun kas aktivitesinden hücre büyümesine kadar birçok fonksiyon için omega-3 yağ asitlerine ihtiyacı vardır. Omega-3 yağ asitleri yiyeceklerden elde edilir. Vücutta üretilemezler. Balık yağı, dokosaheksaenoik asit (DHA) ve eikosapentaenoik asit (EPA) adı verilen iki omega-3 içerir. Genellikle uskumru, ton balığı ve ringa balığı gibi yağlı ve soğuksu balıklarda yüksek oranda bulunur. 

Balık Yağının Faydaları 

Omega-3 yağ asitlerinin kalp hastalıklarından kansere, AIDS’ten beyinle ilgili rahatsızlıklara kadar birçok hastalığa karşı etkisi bulunmaktadır. Fetüs gelişimi aşamasından yaşlılık dönemine kadar bu yağ asitlerince zengin yağlı balıkları ya da bu balıkların yağlarını tüketmenin büyük önem taşıdığı bilinmektedir.

• Kalp koruyucudur.
• Yapılan çalışmalar balık yağı içeren kapsüllerin alınması sonucunda damar tıkanması riskinin düştüğünü ortaya koymaktadır.
• Haftada 2 kez yağlı balık türlerinin tüketiminin ve özellikle koroner kalp hastalarının da yağlı balıktan elde edilmiş omega-3 (EPA ve DHA) içeren ürünleri diyet takviyesi olarak tüketiminin kalp-damar sağlığını korumada faydalı olacağı rapor edilmiştir.
• Kan basıncını düşürür.
• Kan yoğunluğunu düşürür.
• Ritim bozukluğunun gelişimini yavaşlatır.
• Kandaki kolesterolü düşürür.
• Omega-3 tüketiminin LDL kolesterolünü düzenleme üzerine olumu etkileri olduğunu belirtmiştir.
• İyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolünü artırır.
• Kanserden korur 
• Balık yağlarının kanser üzerine olumlu etkileri vardır. 
• Tümörlü fareler üzerinde yapılan bir araştırmada diyeti omega-3 içeren yağlarla veya saflaştırılmış omega-3 yağ asitleriyle desteklenen farelerde akciğer, kolon, meme, prostat gibi çeşitli kanser tiplerinin yavaşlatılabildiği tespit edilmiştir. 
• Balık yağlarının tümör gelişimini yavaşlattığı da bilinmektedir.
  
• Diyabeti Önler
• Balık yağının yüksek olan kan şekerini düşürdüğü ve kan şekeri kontrolü sağladığı görülmüştür. Bu etkisiyle balık yağı diyabetten korur.
  

• Anne ve çocuk sağlığına faydalıdır.
• Diyetle yeterli miktarda omega-3 tüketimi kadınlarda menstural sendromun ve menopoz sonrası sıcak basmasının önlenmesinde olumlu etkiler sağlamaktadır. 
• Balık yağı tüketimi doğum sonrası depresyon riskini azaltır.
• Balık yağı çocuk sağlığında çok önemli bir role sahiptir. Özellikle diyette önemli miktarda EPA ve DHA bulunmasının hamileliğin kalitesini artırdığı ve fetüsteki beyin gelişiminde destekleyici etki sağladığı bilinmektedir.
• Balık yağları çocuk gelişimi için gereken yağ asitlerini uygun oran ve yeterli miktarda içerir.
  
• Beyin fonksiyonlarına faydalıdır.
• Balık yağında bulunan yağ asitleri beyin için son derece sağlıklıdır. Yapılan yüzlerce çalışma balık yağının nörolojik problemleri azalttığını göstermiştir.
• Beyin rahatsızlığına neden olan risklerini azaltır.
• Hafızayı güçlendirir.
• Enerjiyi ve konsantrasyonu artırır.
• Manik depresif sorunları önler.
• Depresyonu engeller.
• Alzheimer hastalığını önler.
• Yaşlılığa bağlı depresyon gibi sorunları azaltır.                                              
• Kemik-eklem sağlığına faydalıdır.
• Balık yağları kas ve eklemlerdeki iltihaplanmayı azaltır ve artriti yavaşlatır.

Gıda Takviyesi Olarak Balık Yağı

Son yıllarda yapılan çalışmaların balık yağı tüketiminin ve takviyelerinin olumlu faydalarının olduğunu göstermesi ile beraber gıda takviyesi olarak balık yağı kapsülleri, balık yağı şurubu, çocuklar ve yetişkinler için balık yağı takviyeleri oldukça yaygın kullanılmaktadır. Ayrıca gıda takviyesi olarak balık yağı alımı ile diğer ilaçların arasında dikkat çekebilecek bir etkileşim görülmemiş ve bunların genellikle iyi tolore edildiği tespit edilmiştir.

Omega-3 yağ asitlerinin zengin kaynağı olan balık yağı birçok uzman tarafından önerilse de bazı alerjik bünyelerde hayvansal kaynaklı gıdaların iyi tolere edilmediği saptanmıştır. Özellikle alerjik bünyeye sahip kişiler için bitkisel kaynaklı omega-3 yağ asitleri içeren besin ve gıda takviyeleri önerilmektedir.

Omega- 3 yağ asitinin bitkisel kaynaklarının bulunduğu gıda maddeleri arasında;

• Keten tohumu

• Soya 

• Yeşil yapraklı sebzeler 

• Semizotu

• Avokado yaprağı bulunmaktadır.

Balık Yağı Ne Zaman İçilmeli?

Ne zaman içilmesi gerektiği konusunda farklı uzman görüşleri yer almaktadır. Gıda takviyesinde önerilen doz ve şekilde tüketimi önerilmektedir.

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel ATASEVEN

Kaynakça

• Türkiye 9. Gıda Kongresi; 24-26 Mayıs 2006, Bolu.
• Mol, S. (2008). BALIK YAĞI TÜKETİMİ VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ. Journal of FisheriesSciences. com, 2(4), 601-607.
• ÇAKMAKÇI, S., & KAHYAOĞLU, D. T. (2012). Yağ asitlerinin sağlık ve beslenme üzerine etkileri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (2), 133-137.
• Kocatepe, D., & Turan, H. (2018). Balık yağları, DHA, EPA ve sağlık. Türkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics, 4(1), 62-67.