Senecio vulgaris, Asteraceae familyasına ait 50 cm kadar yükseklikte, sarı çiçekli, genellikle bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Yaprakları eliptik veya mızrak şeklinde, kenarları kertikli, ortada derin bir damar, koyu yeşil renkli, 15-30 cm uzunluğunda, 7-12 cm eninde, kısa saplı ve değişken sıra ile dizilmiştir.
Çiçekleri bitkinin en üst noktasında 20-50 adet bir arada geriden şemsiye görünümünde, her bir çiçek 3-5 altın sarısı renkte ve dil şeklindedir.
Türün gösterişli olması arılar, kın kanatlılar gibi birçok böceğin de çiçekleri ziyaret etmesine sebep olmaktadır. Hayvanlar yoluyla polenlerini yayan bir bitki olduğundan tozlaşma da bu canlılarla sağlanmaktadır.
Senecia türleri Türkiye’de çok yaygın olmasına karşılık tıbbi bir kullanıma rastlanmamıştır. Kanaryalara yeşil yem olarak verilir. Koyun, keçi ve sığırlar tarafından yenilmemektedir.
Kanarya Otu Nerede Yetişir?
Türkiye’de Trakya ve Anadolu’nun sahil bölgelerinde yetişmektedir. Trabzon kanarya otu ile ilgili yapılan literatür ve arazi çalışmalarında özellikle fındık bahçelerinde ve şehirleşme baskısının olduğu yerlerde yayılış gösterdiği belirlenmiştir. İnsan etkisine açık bu alanlarda yayılış göstermesi türün neslinin tükenme riskini artırmaktadır.
Kanarya Otu Özellikleri
Senecio, Senecioneae (Asteraceae) familyasının en büyük ve karmaşık cinsidir ve dünya çapında dağılım gösteren 1.500’den fazla türü rapor edilmiştir. Pirolizidin alkaloitleri ve furoeremofilanlar bu cinsin en karakteristik ikincil metabolitleridir. Bunun yanı sıra seskiterpenler, kalkonlar ve flavonoidler de rapor edilmiştir. Bu bileşikler belirli dozlarda insan sağlığını olumlu etkilerler.
Senecio türleri halk hekimliğinde yaraların tedavisinde ve antiemetik (kusmayı engelleyen), antiinflamatuar ve vazodilatör (kan damarlarının genişlemesini sağlayan ve kan basıncını düşüren) preparatlar olarak kullanılmıştır.
Son çalışmalar, Senecio türlerinden elde edilen bileşiklerin antibakteriyel ve antifungal antikanser aktivitelerine işaret etmektedir.
Kanarya Otu faydaları
Geleneksel tıpta Senecio’nun farklı türlerinin kullanım amaçları:
- Terletici,
- İdrar söktürücü,
- Antihelmintik,
- Adet düzenleyici,
- Eklem iltihabı,
- İskorbüt tedavisinde lapa olarak,
- Mide hastalıklarında sakinleştirici,
- Ateş düşürücü olarak akciğer hastalıklarında ve kolerada,
- Yara tedavisinde kullanılmıştır.
Avrupa’da: Senecia türlerinden hazırlanan galenik preparatlar (ekstre, tentür gibi) adet söktürücü olarak kullanılmaktadır.
Nepal’in Rasuwa bölgesinde: İştah artışı, ateş, baş ağrısı, hazımsızlık, göğüs ağrısı tedavisinde kullanılmıştır.
Bilimsel çalışmalarda kanarya otunun;
- Antikanser,
- Antifungal,
- Antiinflamatuar,
- Antibakteriyel özellikleri kanıtlanmıştır.
Kanarya Otu Bitkisi Zararlı Mı?
Kanarya otu bitkisi yapısında alkaloitleri içerir. Alkaloitler yüksek dozda ve uzun süreli kullanımda karaciğer hasarı gibi istenmeyen durumlara sebebiyet verebilir.
Bu yüzden kanarya otu bitkisini tedavi amaçlı kullanmadan önce fitoterapi alanında uzman bir hekime danışınız!
Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel Ataseven
Kaynakça
- OCAK-ŞUBAT 2021 / NESLİ TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER- Türk TARIM VE ORMAN DERGİSİ- WWW.TURKTARIM.GOV.TR/
- Hamed, M. M., Abd El-Mobdy, M. A., Kamel, M. T., Mohamed, H. I., & Bayoumi, A. E. (2019). Phytochemical and biological activities of two asteraceae plants Senecio vulgaris and Pluchea dioscoridis L. Pharmacology Online, 2, 101-121.
- Loizzo, M. R., Statti, G. A., Tundis, R., Conforti, F., Bonesi, M., Autelitano, G., … & Menichini, F. (2004). Antibacterial and antifungal activity of Senecio inaequidens DC. and Senecio vulgaris L. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 18(9), 777-779.
- Shareef, M. Y., Hamid, H. K., & Qar, T. PHARMACEUTICAL STUDY OF STEROIDAL COMPOUNDS AND ESSENTIAL OIL COMPONENTS OF SENECIO VULGARIS LINN. GROWN IN IRAQ.
- Mahdavi, M., Azadbakht, M., Vahdati, A., Farhadi, A., & Davoodi, A. (2019). Anticancer Effects of Senecionine and Senecio vulgaris L. on Prostate Cancer Cell Lines. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 28(169), 1-13.
