Kefir sözcüğünün Türkçe “keyif veren, sarhoş eden, coşturan, mest eden”, “kef” sözcüğünden ya da “köpük” sözcüğünden geldiği kabul edilir.

Kefir; Kafkasya kökenli olup inek, koyun, keçi ve kısrak sütüne laktik asit bakterileri, asetik asit bakteri ve torula mayalarını içeren kefir danelerinin süt ile fermantasyonu ile elde edilen; hafif alkollü, ekşi ve köpüklü bir süt içkisidir. Ekşi ve ferahlatıcı tadı ile ayrana, probiyotik bakterilerin bağırsak sisteminde tutunma özelliği ile de yoğurda benzemektedir.

Kefir gibi sütün fermantasyonu ile elde edilen ürünler probiyotik bakteriler açısından zengindir. Bu içeceklerin batı dünyasında tanıtılmasında Türklerin önemli etkileri olmuştur. 

Kefirin Faydaları Nelerdir?

Kefir, 21. yüzyılın yoğurdu olarak bilinir. Süt içindeki tüm besin maddeleri ve kefir granüllerinin yapısında bulunan mikroorganizmalar etkisi ile yararlı maddeler ortaya çıkar. Bunun sonucunda kefirin besleyici değerinin artar ve vücut tarafından daha iyi emilir. Kafkas dağlarında yaşayan ve kefir içen insanların ömürlerinin uzun olduğu bilinmektedir. Kefir, sindirim problemi olanlar için en iyi çarelerden biri olarak görülmektedir. 

• Nobel ödüllü araştırmacı Elie Metchnikoff, kefirin salya akışını aktive ettiğini ve intestinal bölgedeki sindirim salgılarını artırdığını bulmuştur. Bu nedenle çoğu abdominal (karın bölgesi ) operasyondan sonra kullanılması tavsiye edilir.
• Kefir maya hücrelerini yıkımladığından dolayı intestinal florada özellikle candida gibi mayalara karşı korunmada yararlıdır.
• Kefir orta düzeyde laksatif etkiye sahiptir. Bu özelliğinden dolayı Almanya’da ve Asya’nın birçok bölgesinde kronik kabızlık durumlarında kullanılmaktadır. 
• Ciddi bir hastalık geçirmiş ve antibiyotik tedavisine maruz kalmış kişilerde intestinal floranın düzelmesi açısından da kefir tüketilmesi tavsiye edilir. 
• Kefir granüllerini oluşturan mikroorganizmalar; laktik asit ve diğer biyolojik aktif komponentleri oluşturarak sütün depolama kapasitesini artırır ve patojenik (hastalık etkeni)  mikroorganizmaların büyümesini inhibe eder. 
• Asetik asit bakterileri, bağırsaktaki bakterilere karşı antibakteriyel etki göstermektedir. Çeşitli hastalıklar ya da antibiyotik tedavisi sonucunda bozulan bağırsak florasının yeniden düzenlenmesi amacıyla kefir tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

• Bağırsakları çalıştırıp temizler, dışkının kolayca dışarı atılmasını sağlar. 
• Eski Sovyetler Birliği’nde kefir, hastanelerde ve sanatoryalarda metabolik bozukluklar, arterosiklerozis ve alerjik hastalıklar gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. 
• Kefir mide ve pankreas gibi bazı organların salgılarını artırmakla beraber sinirsel rahatsızlıklara, iştahsızlığa ve uykusuzluğa karşı iyi gelmektedir. 
• Düzenli olarak günde yarım litre kefir tüketiminin metabolizma üzerinde düzenleyici etkisinin yanında karaciğer, safra, böbrek fonksiyonları ve kan dolaşımı üzerinde olumlu etkiler gösterdiği belirtilmiştir.
• Kefir yüksek oranda orotik asit içerir. Bu organik asit; kolesterolün biosentezini engellemede, karaciğeri korumada, nükleik asitlerin sentezinde ve proteinlerden yararlanmada büyük öneme sahiptir. 
• Kefirin içilmesiyle kanda yüksek oranda orotik asit saptanması kefirin bağırsaklardan çok iyi emildiğine bir kanıttır.
• Türkiye’de kefirin tedavi edici özelliği üzerine yapılan bir araştırma sonucunda 25-65 yaşları arasında 100 kişide 6-9 aylık kullanım sonucunda bağırsak bozukluklarında %100, uykusuzlukta %60-70, sinirsel depresyonlarda %50-80, yüksek tansiyonda %30-50 oranında düzelme saptanmıştır. Kefir kullananların %70’inin kullandıkları diğer ilaçları bıraktıkları açıklanmıştır.
• Laktoz intoleransı olan kişilerde kefir ve diğer fermente süt ürünlerinin daha iyi tolere edildiği görülmüştür.

“Kefir ne işe yarar?” sorusunun cevabını arıyorsanız özetle şöyle ifade edebiliriz:

Kefir; 

• Antibakteriyeldir.
• Bağışıklık sistemini destekler.
• Antitümöral etkilidir.
• Hipokolesterolemik etkisiyle kolesterolünü düşürür.
• Tüberküloz tedavisinde etkilidir.
• Kanserden korur ve kanser tedavisinde etkilidir.
• Kan şekerini dengeler.
• Tansiyon düşürücü etkisi vardır.
• Sindirim salgılarını artırır.
• Sindirim sistemini destekler ve hastalıklardan korur.

 

Kefir Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kefir Zararlı Mıdır?

Kefirin herhangi bir toksik etkisi bulunmuyor fakat süt alerjisi olan bireyler ve 1 yaş altındaki bebekler tarafından kullanılması önerilmiyor.

Hamilelikte Kefir İçilebilir mi?

Kefir kolaylıkla sindirilebilen besleyici bir gıda olduğundan çocuklar, infantlar, hamile kadınlar, iyileşme dönemindeki hastalar, yaşlılar, kabızlık ve diğer sindirim problemlerini çeken insanlar için ideal bir içecektir.

Kefir Kilo Aldırır Mı?

100 ml kefir ortalama 52 kaloridir. Kefir kalori bakımından yüksek değildir. Buna karşın protein, yağ, karbonhidrat, kalsiyum, probiyotik ve diğer önemli besin maddelerinden oldukça zengindir. Bu yüzden kilo almak veya kilo vermek isteyenlerin porsiyon kontrolünü sağlayarak günlük olarak kefir tüketmelerinde herhangi bir sakınca olmadığı gibi sağlığa olan önemli katkılarından dolayı kefir tüketimi önerilmektedir.

Kefir İshale İyi Gelir Mi?

Kefir sindirim sistemi salgılarını düzenler. Bir probiyotik olarak bağırsak sağlığını korur. Kabızlık ve ishale iyi gelir. Ayrıca antibiyotik tedavisi görmüş ve bu yüzden bağırsak mikrobiyotası tahrip olan kişilerin probiyotik olarak kefir kullanmaları önerilmektedir.

Kefir Ne Zaman İçilir?

Kefir içmenin herhangi bir zamanı yoktur. Porsiyon miktarına dikkat edildiği müddetçe aç veya tok içilmesinde herhangi bir sakıncası yoktur fakat aç karına içilen kefirin bağırsaklardan daha iyi emildiği bilinmektedir. Akşam yatmadan önce kefir içmenin uyku problemlerini azaltabileceği düşünülmektedir.

Laktozsuz Kefir Nedir?

Laktozsuz kefir diğer adıyla “su kefiri”, laktoz intoleransı bulunan veya süt alerjilerine sahip kişiler için kullanılması önerilen, süt içermeyen bir kefirdir. Yapım aşamaları benziyor olsa da süt yerine su, şeker, kuru incir ve limon kullanılır ve mayası da süt içeren kefirin mayasından farklıdır. Su kefiri türleri çeşitli olsa da sadece şeker eklenmiş sudan da elde edilebilir.

Kefir Nasıl Mayalanır? 

Evde kefir yapımı için gereken malzemeler:

• 1 litre süt
• 20 gram kefir mayası
• Kavanoz 
• Süzgeç

Yapılışı

1. Öncelikle süt oda sıcaklığına geldiğinde içine kefir mayası ilave edilir.
2. Kavanozun ağız kısmı hava alacak fakat toz ve yabancı madde girmeyecek şekilde peçete veya ince dokulu bir bezle kapatılır.
3. Kavanoz oda sıcaklığında 18-24 saat bekletilir.
4. Bu süre içerisinde süt pıhtılaşacaktır. İyice olgunlaşması için 12 saat buzdolabında tutulması önerilir.
5. Son olarak kefir süzgeç yardımıyla bir şişeye süzülür.

 

• Süzgeçte kalan kefir mayası içme suyu ile yıkanıp daha sonra kullanılmak üzere buzdolabında beş gün saklanabilir.

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel ATASEVEN

KAYNAKÇA

• Azizi, N. F., Kumar, M. R., Yeap, S. K., Abdullah, J. O., Khalid, M., Omar, A. R., Osman, Mohd. A., et al. (2021). Kefir and Its Biological Activities. Foods, 10(6), 1210. MDPI AG.
• KARATEPE, P., & YALÇIN, H. (2014). Kefrli Sağlık. Journal of the Institute of Science and Technology, 4(2), 23-30.
• KARATEPE, P., & YALÇIN, H. (2014). Kefrli Sağlık. Journal of the Institute of Science and Technology, 4(2), 23-30.
• https://turkomp.tarimorman.gov.tr/