Melek Otu Nedir?

Melek otu  (Angelica) bitkisi 1-2 metreye kadar uzayabilen, pembe beyaz çiçekli, tüysüz ve çok yıllık bir bitkidir. Genellikle su kenarları ve sulak çayırlarda yetişir. Ülkemizde Kuzey ve Güney Doğu Anadolu dağlarında bulunmaktadır.

Melek Otunun Geleneksel Kullanımı

Anadolu’da Bursa’da bu bitkinin gövdesinden özel bir reçel yapılmaktadır ve bu reçel hoş kokusu ile bilinir. Geleneksel tedavide kabızlıkta, sinir sistemini kuvvetlendirmede ve astımda yatıştırıcı olarak kullanılmıştır. Çay olarak kullanımında 5-10 gr kuru bitki 100 ml kaynamış suya eklenir demledikten sonra 2-3 bardak içilir, toz olarak kullanımında ise 0,5-1,0 gr günde üç defa hap halinde alınır. Ayrıca Osmanlı döneminde halk arasında çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan mesir macununun içeriğinde bulunur.  

Çin, Japonya, Kore ve Tayvan halkı melek otu bitkisini ağrı kesici, müshil, halsizlik giderici, kadın hastalıklarında özellikle adet düzenleyici,  yatıştırıcı, tonik, meme kanserinde tedavi, soğuk algınlığında tedavi, gaz giderici, terletici, iltihap kurutucu, yara iyileşmesi ve tümör büyümesini engelleme gibi durumlar ve amaçlar için kullanmışlardır.

Rusya, Moğolistan ve Kazakistan halkı melek otu bitkisini ateş, astım, gaz sancıları, öksürük ve balgam gibi durumlarda tedavi edici olarak kullanmışlardır.

Pakistan, Hindistan ve Afganistan halkı melek otu bitkisini hazımsızlık, mide bulantısı, gaz sancıları, uzun süreli kanamalı adet gibi durumları iyileştirmek için kullanmışlardır.

Amerika ve Kanada halkı melek otunu bronşit, gut ve romatizma hastalığında tedavi edici olarak kullanmaktadır. Ayrıca gaz giderici, terletici, kusturucu ve ateş düşürücü etkilerinden dolayı çeşitli hastalıkların tedavisinde de melek otu bitkisinden yararlanmışlardır.

Çin Melek Otu 

Çince’de Danggui olarak bilinen Angelica sinensis geleneksel Çin ilaçlarında binlerce yıldır kullanılmaktadır. İlk olarak Shennong Bencao Jing’de (m.s. 200–300) bahsedilmiştir. Shennong Bencao Jing’de çin melek otunun köklerinin kanı yenilemek, kanı canlandırmak, ağrıyı durdurmak ve bağırsakları nemlendirmek için kullanıldığı belirtmiştir.

“Kadın ginsengi” olarak adlandırılan Çin melek otu bitkisi bilinen tedavi yöntemleriyle tedavi edilemeyen adet bozuklukları, amenore ve dismenore gibi çeşitli jinekolojik durumların tedavisinde kullanılır. Çin melek otu en popüler geleneksel Çin ilaçlarından biridir ve 80’den fazla ilaç formülünde yer alır.

Melek Otu Ne İşe Yarar?

Kan hücrelerinin oluşumunu sağlar:  A. sinensis polisakkaritinin, kan yapıcı hücreleri ve kas dokularını uyararak eritropoietin gibi kan yapımında aktif rol alan bazı büyüme faktörlerinin salgılanmasını artırarak kan hücrelerinin oluşumunu sağlar.

Bağışıklık sistemini düzenler: Yapılan çalışmalarda melek otu bitkisinin antikor üretimini artırdığı bulunmuştur. Antikorlar vücudumuzda bağışıklık sisteminin önemli yapı taşlarıdır. Hastalıklardan korunmak ve hastalık etkenlerine karşı savaşmak için antikorlara ihtiyaç duyarız. 

Anti-Kanser özelliğe sahiptir:  Melek otu bitkisi kanser hastalığında görülen, oksidatif stres, tümör oluşumu ve büyümesini engeller. Özellikle meme kanserinde melek otu bitkisi geleneksel reçetelerde en fazla kullanılan tıbbi bitkidir. Ayrıca melek otu bitkisinin kansere neden olan radyasyonun etkilerinden koruduğu da bilinmektedir.

Hafızaya iyi gelir: Yapılan birçok bilimsel çalışma melek otu bitkisinin hafızayı kuvvetlendirdiği ve alzheimer ve demansta görülen nörolojik bozulmaları engellediği ve azalttığını gösteriyor.

Oksidatif stresi azaltır ve engeller:  Melek otu bitkisi zengin antioksidan bileşiklere sahiptir. Artan oksidatif stres kanser ve birçok kronik hastalığın oluşumuna sebep olur. Melek otu bitkisi içerdiği antioksidan maddeler sayesinde oksidatif stresi azaltır ve vücutta dokuların ve organların oksijenlenmesini sağlar.

Karaciğer koruyucudur: Yapılan birçok bilimsel çalışmadan elde edilen bilgilere göre melek otu bitkisi karaciğerde oluşan toksisiteyi(zehirlenmeyi) engellediği ve karaciğeri iyileştirdiği görülmüştür.

Gastrik ülsere iyi gelir: Yapılan çalışmalarda melek otunun gastrik ülserin neden olduğu harap olmuş mide mukozasını ve mide yaralarını iyileştirdiği görülmüştür.

Kadın Hastalıklarının tedavisinde kullanılır: Melek otu bitkisinin kimyasal yapısı özellikle kadın hastalıklarının tedavisinde kullanım için uygundur. Kadınsal hormonların düzenlenmesinde ve kadın cinselliğinde, adet düzensizliğinde, fazla veya ağrılı adet kanamalarında, düşük sonrası gelişen komplikasyonlarda melek otu bitkisinin kullanımı iyileştirici etkilere sahiptir.

Böbrek koruyucudur: Melek otu bitkisinin çeşitli böbrek rahatsızlıklarında görülen nefron( böbrek hücreleri)  harabiyetini önlediği ve koruduğu bilinmektedir.

Melek otu cilde faydalıdır: Melek otu bitkisi ciltteki renk pigmentasyonunun dengelenmesini sağlar ayrıca deri döküntülerinde, cilt kanserinde ve çeşitli cilt rahatsızlıklarında tedavi edici özelliğe sahiptir. 

Melek otu depresyona iyi gelir: Depresyon, dünya nüfusunun yaklaşık %20’sini etkileyen en yaygın psikiyatrik bozukluklardan biridir. Melek otu bitkisinin sinirleri yatıştırarak depresyon, stres ve uyku bozukluklarına iyi geldiği birçok deneyde ispatlanmıştır.

Melek otu diyabetten korur: Diyabet, önemli ölçüde oksidatif stres ile ilişkilidir. Hipergliseminin  ( kan şekeri yüksekliği) oluşturduğu oksidatif stres diyabetin en önemli nedenidir. Melek otu bitkisi beyin, kalp, böbrekteki oksidatif stresi engelleyerek diyabeti engeller.

Melek otu antimikrobiyaldir:  Melek otu bitkisi uçucu yağları sayesinde birçok patojen ( hasta eden) bakteri üzerine öldürücü etkiye sahiptir. Özellikle E. faecium, L. Monocytogenes bakterilerine karşı güçlü bir antimikrobiyal etki göstermiştir.

Günümüzde melek otundan bu faydaları elde etmek isteyenler kuru bitkiyi demleyerek veya toz halini  tablet şeklinde tüketebilirler.

Melek Otu Bitkisinin Yan Etkileri

Melek otu bitkisi kan sulandırıcı etkiye sahiptir bu yüzden kan sulandırıcı ilaçlar ile beraber alındığında kanama riskini arttırır. Erkeklerde melek otunun fazla tüketimi sonucunda jinekomasti( meme oluşumu) görülebilir.

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel Ataseven

Kaynakça  

Shen, J., Zhang, J., Deng, M., Liu, Y., Hu, Y., & Zhang, L. (2016). The antidepressant effect of Angelica sinensis extracts on chronic unpredictable mild stress-induced depression is mediated via the upregulation of the BDNF signaling pathway in rats. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2016.

Xiao-Peng, C. H. E. N., Wei, L. I., Xue-Feng, X. I. A. O., Zhang, L. L., & Chang-Xiao, L. I. U. (2013). Phytochemical and pharmacological studies on Radix Angelica sinensis. Chinese Journal of Natural Medicines, 11(6), 577-587.

Jin, M., Zhao, K., Huang, Q., Xu, C., & Shang, P. (2012). Isolation, structure and bioactivities of the polysaccharides from Angelica sinensis (Oliv.) Diels: A review. Carbohydrate polymers, 89(3), 713-722.

Sarker, S. D., & Nahar, L. (2004). Natural medicine: the genus Angelica. Current medicinal chemistry, 11(11), 1479-1500.

Canli, K., Yetgin, A., Akata, I., & Altuner, E. M. (2016). In vitro antimicrobial activity of Angelica sylvestris roots. International Journal of Biological Sciences, 1(1), 1-7.

Fraternale, D., Flamini, G., & Ricci, D. (2014). Essential oil composition and antimicrobial activity of Angelica archangelica L.(Apiaceae) roots. Journal of medicinal food, 17(9), 1043-1047.

Xiao-Peng, C. H. E. N., Wei, L. I., Xue-Feng, X. I. A. O., Zhang, L. L., & Chang-Xiao, L. I. U. (2013). Phytochemical and pharmacological studies on Radix Angelica sinensis. Chinese Journal of Natural Medicines, 11(6), 577-587.

Baytop, T. (1984). Türkiyede bitkiler ile tedavi (geçmişte ve bugün) (Vol. 40). İstanbul Üniversitesi.