Alıç sirkesinden ve faydalarından bahsetmeden önce sirkenin ne olduğuna değinmemiz ve genel anlamda hayatımızdaki yerinden bahsetmemiz gerekir. 

Sirke kelimesi Fransızca “vin aigre” yani “ekşi şarap” kelimesinden türemiştir. Babil’de M. Ö. 5.000 yılına kadar sadece yemek pişirmek için değil, aynı zamanda bir ilaç, koruyucu, güç artırıcı ve sağlıklı yaşam için tavsiye edilen bir içecek olarak kullanıldığı görülmüştür. Efsaneye göre, sirkenin keşfi unutulmuş bir şarabın birkaç ay boyunca depoda bırakılması ve bunun fermente olup ekşimesiyle ortaya çıkmıştır.

Sirke, iki aşamalı fermantasyon işlemiyle elde edilen asetik asit ve suyun birleşimidir. İlk olarak maya, meyveler, tam tahıllar, patates veya pirinç gibi bitkisel gıdalardan elde edilen herhangi bir sıvının şekeri veya nişastasıyla beslenir. Bu sıvı alkole fermente olur. Alkol daha sonra oksijene maruz bırakılır ve asetik asit bakterileri (Acetobacter) haftalar veya aylar boyunca tekrar fermente edilerek sirke oluşturulur.  Ekşi ve keskin tat ve kokulardan asetik asit sorumludur.  Sirke aynı zamanda eser vitaminler, mineral tuzları, amino asitler ve polifenolik bileşikler de içerir. Tatlar; ekşiden tuzluya ve tatlıya kadar değişir. Balzamik gibi bazı sirkeler 25 yıla kadar mayalanmaya bırakılabilir.

Sirke Nasıl Kullanılır?

Sirke asitliği ve ekşiliği nedeniyle birçok yiyecek ve içecek için lezzet artırıcı olarak kullanılabilir. Salata sosları, marinatlar, soslar, mayonez ve ketçap gibi sıklıkla kullanılan gıdalarda bulunur.  

• Salatalara eklenebilir.
• Soslara eklenebilir.
• Saf halde 1-2 yemek kaşığı içilebilir.
• Sulandırarak1 çay bardağı miktarınca içilebilir.

Sirke Kaç Kaloridir?

Sirke düşük kalorilidir. Türüne bağlı olarak bir çorba kaşığı sirke 2 ila 15 kaloridir.

Alıç Sirkesi İçmenin Faydaları

Yirminci yüzyılın başından itibaren alıç bitkisinin çiçeklerinden hazırlanan karışımlar yatıştırıcı ve tansiyon düşürücü olarak kullanılmaktadır. Meyvelerinin ise;

• Sinir sistemini yatıştırıcı,
• Spazm azaltıcı,
• Kalp atışlarının hızını yavaşlatıcı,
• Tansiyon düşürücü,
• İdrar söktürücü ve kabız gibi etkileri bulunmaktadır. 

Özellikle kalp üzerine olan olumlu etkisi nedeniyle Avrupa’da yapılan, birçok hazır ilacın bileşiminde bulunur. Zehirli bileşikler taşımadığı için, kalp hareketlerini yatıştırıcı ve düzenleyici olarak, tehlikesizce uzun zaman kullanılabilir. Alıç sirkesi kullananların yorumları ise bu anlamda çoğunlukla olumlu yöndedir.

Alıç Sirkesi Ne işe Yarar?

Sirkelerin birçoğunun yapısı nedeniyle ortak faydaları bulunmaktadır. Bunlar;

• Vücudun oksijenlenmesini sağlamak.
• Vücudun asit-baz dengesini düzenlemek.
• Bağırsak florasını düzenlemek.
• Emilimi iyileştirmek. 
• Vücudun stresini azaltmak.
• Kan dolaşımını düzenlemek.
• Sindirim sistemini düzenlemek.
• Kan şekerini düzenlemek.
• Kansere karşı korumak.

Alıç sirkesinin ise bunlara ek olarak meyvesinin bileşiminde bulunan fitokimyasallar, polifenoller ve antioksidanlar sayesinde özellikle kalp ve damar sağlığı üzerine olumlu etkileri bulunmaktadır. Alıç sirkesi özellikle;

• Kalp sağlığı için faydalıdır.
• Zihin sağlığı için faydalıdır.
• Damar sağlığı için faydalıdır.
• Kan dolaşımını iyileştirir.

Alıç Sirkesi Zayıflatır mı?

Sirkelerin zayıflama üzerine etkileri bulunmaktadır. Özellikle bağırsak mikrobiyatasını düzenleme ve sindirim sistemini iyileştirme etkilerinden dolayı zayıflama sürecinde potansiyel bir gıda olarak düşünülebilir.

Alıç Sirkesi Nasıl Yapılır?

• Alıç meyvesi bir bıçak yardımı ile 2 parçaya ayrılır ve steril bir cam kavanoz içerisine yerleştirilir. 
• Ardından, meyvelerin üzerini 1 karış geçecek kadar içme suyu eklenir. 
• Tüm bu işlemlerden sonra alıç sirke dönüşümünü sağlayacak fermantasyonun rahatlıkla gerçekleşebilmesi için kavanozun en üstünde 1/3’lük kısım boş kalmalıdır. 
• Eğer varsa sirke anası eklenmelidir, eğer yoksa 3-4 yemek kaşığı bal da yeterli olacaktır. 
• Kavanozun ağzı ince bir bez yardımı ile kapatılıp, kenarlarından böcek veya toz girmesi engellenecek şekilde bağlanır.
• Hazırlanan karışım; ilk 20 gün boyunca her gün, sonraki 20 gün ise 2 günde bir olmak üzere karıştırılır.
• Meyveler tamamen dibe çöktükten sonra yani su altında kaldığından emin olduğunuzda; karıştırma aşamasının bitip dinlenme süresine geçtiğinizi anlayabilirsiniz. 
• Dinlenme aşamasında, meyve ve su karışımının yüzeyini yavaş yavaş şeffaf bir tabaka kaplamaya başlar. Buna sirke anası denir.
• 1 ay kadar daha dinlenip sirke anası oluşumu gerçekleştikten sonra, sirkenizi süzerek dar ağızlı şişelerde güneş görmeyen ve serin yerde muhafaza edebilirsiniz.

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel ATASEVEN

Kaynakça

Budak, N. H., Aykin, E., Seydim, A. C., Greene, A. K., & Guzel‐Seydim, Z. B. (2014). Functional properties of vinegar. Journal of food science, 79(5), R757-R764.

Chen, H., Chen, T., Giudici, P., & Chen, F. (2016). Vinegar functions on health: Constituents, sources, and formation mechanisms. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 15(6), 1124-1138.

Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi: geçmişte ve bugün. Nobel Tıp Kitabevleri.