Dulavrat otu Asya ve Avrupa kökenli, Asteraceae familyasına mensup,  otsu ve çok yıllık bir bitkidir. Doğu Asya’da sebze olarak da yaygın olarak tüketilmektedir.  Silindirik bir şekle (45-50 cm uzunluğunda ve 3-6 cm çapında), ince kahverengi deriye sahiptir ve  iç kısmı beyazdan sarımsı beyaza kadardır. Kökü çok gevrektir ve tatlı, keskin bir tada ve biraz çamurlu bir sertliğe sahiptir. Kuzey Doğu ve Doğu Anadolu’nun gölgelik ve rutubetli yerlerinde bulunur.

Dulavrat Otunun Faydaları Nelerdir?

Dulavrat otunun farklı kısımlarından elde edilen ekstraktların uzun süredir sağlığa iyi geldiği bilinmektedir. Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve metabolik fonksiyonları iyileştirmeye yardımcı olur. Dulavrat otu için bildirilen biyolojik aktiviteler ve farmakolojik fonksiyonlar arasında antiinflamatuar, antikanser, antidiyabetik, antimikrobiyal ve antiviral aktiviteler başta olmak üzere birçok aktivite yer almaktadır.

Dulavrat otu yapısında birçok biyoaktif bileşen bulundurmaktadır. Bu bileşenler günümüz bilim dünyasında sağlığa olan faydaları kanıtlanmış bileşiklerdir. Özellikle dulavrat otunun ana biyoaktif bileşenlerinden biri olan arctigenin bileşiği antioksidan, antitümör ve antiinflamatuar aktiviteleri ile bilinmektedir. Dulavrat otu ayrıca iyi bir besin kaynağıdır. Özellikle yapısında inulin tipi prebiyotik bir polisakkarit içerir. Bu prebiyotik bağırsaklara son derece iyi gelmekte ve sindirim sistemini düzenlemektedir. Dulavrat otunun Bilinen diğer faydaları:

• Antiinflamatuar etkili
• Antioksidan etkili
• Antidiyabetik etkili
• Antikanser etkili
• Antiviral ve antimikrobiyal etkili
• Antihipertansif etkili
• Kalp sağlığına faydalıdır.
• Kolesterolü düşürür.
• Akne tedavisinde etkili olduğu görülmüştür.
• Divertikülit (bağırsaklarda oluşaniltihaplı keseler)  tedavisinde etkilidir.
• İltihaplı eklem ağrılarında etkilidir.
• Metabolik sendromda etkilidir.
• Ülseratif kolit tedavisinde faydaları görülmüştür.
• Tip2 diyabet tedavisinde etkilidir.
• Obezite tedavisinde yardımcı etkileri bulunur.
• Alzheimer tedavisinde etkili olabileceği düşünülmektedir.
• İdrar söktürücü etkileri bulunmaktadır.
• Kabızlığı giderir.
• Sindirim sistemini düzenler.

Dulavrat Otunun Geleneksel Kullanımı

Geleneksel Çin tıbbında yaygın olarak kullanılan dulavrat otu Anadolu tıbbında da çeşitli hastalıkları tedavi etmek için kullanılmaktadır.

Dulavrat otu Çin tıbbında yaygın olarak;

• Yüksek ateş,
• Soğuk algınlığı,
• Boğaz şişmesi,
• Öksürük,
• Kızamık,
• Sifiliz vb. iltihaplı hastalıkları tedavi etmek için kullanılır. 

Anadolu tıbbında dulavrat otunun

Meyveleri:

• Kalp damar tıkanıklıklarında etkilidir.

Kökleri: 

• İdrar söktürücü,
• Mide,
• Bağırsak rahatsızlıkları,
• Gastrit,
• Basur,
• Böbrek rahatsızlıkları,
• Romatizmal hastalıklar,
• Bronşitte kullanılır.

Dulavrat otu Avrupa’da;

• Dermatolojik hastalıkların ve kan hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır 

Dulavrat otu Brezilya’da;  

Yaprakları:  

• Mide-bağırsak bozukluklarını tedavi etmek için geleneksel tıpta antiinflamatuar bir madde olarak kullanılmaktadır.

Dulavrat otu Asya ülkelerinde; 

• Meyve ve kökleri diyabet tedavisinde  kullanılmaktadır.

Dulavrat Otunun Cilde Faydaları Nedir?

Geçmişten günümüze dulavrat otu sivilce problemleri başta olmak üzere birçok cilt hastalığının tedavisinde kullanılmıştır. Yapısındaki antioksidan, antiinflamatuar ve antimikrobiyal bileşenler sayesinde cilt problemlerinin giderilmesinde yardımcı olur. Yapılan araştırmalar dulavrat otunun sivilce problemlerinde etkili olduğunu göstermiştir.

Dulavrat Otu Nasıl Kullanılır?

• İdrar söktürücü etki için 

Kurutulmuş köklerinden 10 g alınır, 200 ml kaynamış suya eklenir. 5-10 dakika demlenmeye bırakıldıktan sonra gün içinde bu miktar tüketilir.

• Saçları güçlendirmek için

• Dulavrat otu kökü 50 g 
• Isırgan otu kökü 50 g

Hazırlanışı: 1 litre kaynamış suya kurutulmuş bitki kökleri eklenir, 15 dakika kısık ateşte kaynatılır. Ilıdıktan sonra saçlar bu su ile yıkanır. 3 hafta boyunca her gün devam edilir.

Dulavrat Otu Hapı Ne iş Yarar?

Dulavrat otunun cilt ve böbrek başta olmak üzere vücuda olan birçok faydasından dolayı dulavrat otu hapı, dulavrat otu çayı ve dulavrat otu yağı gibi gıda takviyeleri üretilmektedir.  Kullanıcıların yorumları genelde olumlu yönde olsa da burada dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlar:

• Ürünün %100 doğal olduğuna emin olun.
• Ürünün gerekli sertifika ve onayları almış olduğundan emin olun.
• Aldığınız ürünü iyice inceleyin (böceklenmiş, kirli, farklı madde karışmış, tağşiş ürün olanları almayınız).

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Sibel ATASEVEN

Kaynakça 

• Chan, Y. S., Cheng, L. N., Wu, J. H., Chan, E., Kwan, Y. W., Lee, S. M. Y., … & Chan, S. W. (2011). A review of the pharmacological effects of Arctium lappa (burdock). Inflammopharmacology, 19(5), 245-254.
• Yosri, N., Alsharif, S. M., Xiao, J., Musharraf, S. G., Zhao, C., Saeed, A., … & El-Seedi, H. R. (2023). Arctium lappa (Burdock): Insights from ethnopharmacology potential, chemical constituents, clinical studies, pharmacological utility and nanomedicine. Biomedicine & Pharmacotherapy, 158, 114104.
• Zhao, F., Wang, L., & Liu, K. (2009). In vitro anti-inflammatory effects of arctigenin, a lignan from Arctium lappa L., through inhibition on iNOS pathway. Journal of ethnopharmacology, 122(3), 457-462.
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi: geçmişte ve bugün. Nobel Tıp Kitabevleri.