Kuşkonmaz bitkisi halk arasında “serçe otu” olarak bilinir. Latince ismi ise “asparagus officinalis”tir. Kuşkonmaz, ılıman iklimlerin bitkisidir. Yabani olarak da yetişebilen, bahar aylarında daha sık görülen bu bitki dilenirse yıl boyunca yetiştirilebilir. Bahar aylarından kasıt özellikle mart ayıdır. Martın başında kuşkonmazın hasadına başlanır; nisan itibarıyla manav, market ve pazarlarda satışı yapılmaya başlanır.

Kuşkonmazın 300 civarı türü vardır. “Zambak familyası”na aittir. Yeşil rengi en yaygın olanıdır fakat mor, beyaz ve pembe renkleri de vardır. İnce mızrak görünümlüdür. 2000 yıldan daha fazla süredir Yunanistan’da yetiştirildiği bilinir. Yağ ve kolesterol içermez. Bu sebeple birçok noktada insan sağlığına faydası görülmektedir. 

Kuşkonmazın İçeriğinde Ne Var?

Kuşkonmaz; 

• Magnezyum, 
• Kalsiyum, 
• Fosfor,
• Demir, 
• A, C ve K vitamini,
• Folat,
• B1, B3 ve B6 vitamini bakımından zengindir.

Özellikle %90’ından fazlası su olan bu bitkinin aynı zamanda 0 (sıfır) yağ barındırması diyet listelerinde ön plana çıkmasına sebep olmaktadır. Kilo problemi yaşayan insanların, kalorisi çok düşük olması sebebiyle kuşkonmaz tüketmesi önerilir. Öte yandan vücudun birçok ihtiyacını karşıladığı için, çözünebilir lif yapısı sayesinde sindirim sistemini iyileştirdiği için kuşkonmaz tavsiye edilmektedir.

Kuşkonmazın Faydaları Nelerdir?

Kuşkonmazın sodyum oranı düşüktür. Yağ ve kolesterol içermez. A, C ve K vitamini; potasyum ve folat içerir. Bu zengin içerik sayesinde vücutta birçok fonksiyonun desteklenmesinde etkili olmaktadır:

• Kanser tedavisinde kuşkonmaz bitkisi önemli bir rol oynar. Kansere karşı adeta bariyer görevi gören kuşkonmaz özellikle kolon kanserinde adından söz ettirir.
• Kalp ve damar sağlığını destekler.
• Kemiklerin iyileşmesinde faydalıdır.
• Bağışıklık sisteminin düzenli olmasında yardımcıdır.
• Diyabette etkin rol oynar.
• Gözün şifası için önemlidir, gözü korur.
• Kan şekerini düzenler, kan basıncını düşürür.
• İçerisinde bulunan folat sayesinde beyin sağlığını korur, beyni güçlendirir.
• İdrar yollarını korur.
• Depresyon gibi ruhsal durumlarda etkilidir; bu gibi hastalıkların riskini azaltır.
• Cilt sağlığını destekler.
• Kadınlarda adet döneminin kolay geçmesine yardımcı olur.
• En dikkat çeken özelliklerinden biri hamilelikte vücuda ciddi katkılar sağlıyor olmasıdır. Zira söz konusu doğal yöntemler de olsa hamilelik süreci hassas olduğu için bazı gıdaların tüketimi daha kontrollü olmaktadır. Hatta bu dönemde normal zamanda tüketilebilen gıdalara bile sınır getirildiği görülür. Fakat kuşkonmaz özellikle hamilelik sürecinin daha rahat geçebilmesi için yardımcı niteliğindedir. Hamilelik boyunca doğuma dair oluşan türlü kusurlarda da kuşkonmaz etkisini gösterir. Kuşkonmazın günde 100 gram kullanılması %34 oranında folat ihtiyacını karşılar. Bu da özellikle hamilelik sürecindeki faydasını göstermektedir. Fakat elbette gebelik süreci her kadına özel durumlar oluşturabileceği için kuşkonmazın da hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir.

Kuşkonmazın Kimler Kullanmamalıdır?  

Kuşkonmaz bitkisi en hassas dönemlerden biri olan gebelik sürecinde dahi pozitif etkisi ve faydaları çok olan bir bitkidir. Lakin her bitkinin kendi içinde ayrıca özellikleri olduğu gibi bu bitkinin de kendine has özellikleri vardır ve içeriğinde bulunan bazı maddeler belli durumlarda hassasiyete sebep olabilir. 

Örneğin kuşkonmazda bulunan K vitamini kan pıhtılaşmasında rol oynadığı için kan sulandırıcı kullanan insanların kuşkonmazı fazla tüketmemesi gerekir.

Sarımsak ve frenk soğanı gibi bitkilere ve bizzat kuşkonmaza alerjisi olabilen insanların bitkiyi kullanırken dikkat etmesi gerekir.

Vücutta pürin seviyesinin azaltılması önerildiyse kuşkonmazın kullanılmaması gerekmektedir.

• Belirtilen durum ve benzerleri ancak bir hekim veya diyetisyen ile netlik kazanabilmektedir. 

Kuşkonmaz Nerede Yetişir?

İklim açısından ılıman iklimlerde yetişmeyi seven kuşkonmaz bitkisinin zorlu hava koşullarına da dayanabildiği için tarımı birçok alanda yapılmaktadır. Özellikle mart ile başlayan bahar aylarında hasadı yapılan kuşkonmaz hassas bir şekilde bakılırsa yıl boyunca üretimi sağlanabilir. 

Kuşkonmaz dünyada Akdeniz, Asya, Afrika çevresinde; Türkiye’de özellikle Trakya’da yetiştirilir. Soğuk havalara olan dayanıklılığı sebebiyle Doğu Anadolu’da dahi yetiştiği görülmüştür. 

Kuşkonmaz Ne Zaman Tüketilmelidir?

Kuşkonmazın en tazesi bahar aylarında ve ardından gelen yaz aylarında bulunur. 

Kuşkonmaz Nasıl Tüketilir?

Kuşkonmaz bitkisinin çiğ ve pişmiş hali tüketilebilir. Diğer gıdalarla beraber tüketilmeden önce iyice temizlenmiş, kum ve benzeri kirlerinden arınmış olması gerekir. Bunun için bitki, karbonatlı suda bekletilebilir. Kuşkonmazın salatada çiğ; et ve benzeri yemeklerde pişmişi yenebilir. Kökler kaynatılır ise buradan elde edilen su yemeğe karıştırılarak tüketilebilir.

Kuşkonmaz salataya eklenebilir, garnitür olarak kullanılabilir, çorbaya eklenebilir, haşlayarak pişirilebilir; zeytinyağı, sarımsak, tuz ve karabiber ile beraber tüketilebilir.

Kuşkonmaz pişirilirken etkisini verebilmesi adına 3 ve 7 dakika arasında haşlanmalıdır.